Zero Trust กับ Zero-Knowledge คืออะไร ? และแตกต่างกันอย่างไร ?

ความสำคัญของความปลอดภัยทางไซเบอร์

ในยุคดิจิทัลที่ข้อมูลเป็นสินทรัพย์สำคัญ องค์กรและบุคคลทั่วไปต่างเผชิญกับภัยคุกคามทางไซเบอร์ที่เพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง การโจมตีที่พบได้บ่อย ได้แก่ การรั่วไหลของข้อมูล การโจมตีแบบฟิชชิ่ง การใช้มัลแวร์ และการบุกรุกทางไซเบอร์ ซึ่งสามารถสร้างความเสียหายทั้งในเชิงการเงินและชื่อเสียงขององค์กรได้ ดังนั้น แนวทางด้านความปลอดภัยที่มีประสิทธิภาพ เช่น Zero Trust และ Zero-Knowledge จึงกลายเป็นแนวคิดที่สำคัญในการปกป้องข้อมูล

แนวคิดของ Zero Trust และ Zero-Knowledge

Zero Trust และ Zero-Knowledge เป็นกลยุทธ์ด้านความปลอดภัยที่ช่วยลดความเสี่ยงในการเข้าถึงข้อมูลโดยไม่ได้รับอนุญาต โดย Zero Trust เน้นการควบคุมและตรวจสอบการเข้าถึงข้อมูล ขณะที่ Zero-Knowledge เน้นการป้องกันการเปิดเผยข้อมูลส่วนตัวและความลับของระบบ ทั้งสองแนวคิดมีเป้าหมายเดียวกันคือ การปกป้องข้อมูล แต่มีแนวทางที่แตกต่างกัน

Zero Trust คืออะไร ?

คำนิยามของ Zero Trust

Zero Trust เป็นแนวทางด้านความปลอดภัยที่ใช้หลักการ “อย่าไว้ใจใคร” (Never Trust, Always Verify) โดยทุกคำขอเข้าถึงระบบหรือข้อมูลจะต้องได้รับการตรวจสอบและยืนยันตัวตนก่อนเสมอ โดยไม่สนใจว่าผู้ใช้จะอยู่ภายในหรือภายนอกเครือข่ายองค์กร

หลักการพื้นฐานของ Zero Trust

1. ยืนยันตัวตนอย่างต่อเนื่อง (Continuous Verification) – ทุกการเข้าถึงต้องได้รับการตรวจสอบ ไม่ว่าจะมาจากภายในหรือภายนอกองค์กร
2. การเข้าถึงแบบสิทธิ์ขั้นต่ำ (Least Privilege Access) – ผู้ใช้จะได้รับสิทธิ์เข้าถึงเฉพาะส่วนที่จำเป็นเท่านั้น
3. การใช้โครงสร้างแบบไมโครเซ็กเมนเทชัน (Micro-Segmentation) – แบ่งเครือข่ายออกเป็นส่วนเล็ก ๆ เพื่อลดความเสียหายจากการโจมตี
4. การตรวจสอบและวิเคราะห์พฤติกรรม (Behavioral Analytics) – ใช้ AI และ Machine Learning วิเคราะห์กิจกรรมที่ผิดปกติ
5. การเข้ารหัสข้อมูล (Data Encryption) – ป้องกันการเข้าถึงข้อมูลโดยไม่ได้รับอนุญาต

ประโยชน์ของ Zero Trust

• ป้องกันการเข้าถึงโดยไม่ได้รับอนุญาต – ลดความเสี่ยงของการโจมตีจากบุคคลภายในและภายนอก
• ลดผลกระทบของการโจมตีทางไซเบอร์ – ระบบจะถูกออกแบบให้สามารถควบคุมความเสียหายจากการโจมตีได้
• เพิ่มความโปร่งใสในการจัดการความปลอดภัย – ทำให้สามารถตรวจสอบกิจกรรมของผู้ใช้และระบบได้อย่างมีประสิทธิภาพ

Zero-Knowledge คืออะไร ?

คำนิยามของ Zero-Knowledge

Zero-Knowledge เป็นแนวคิดทางวิทยาการเข้ารหัสลับที่อนุญาตให้ฝ่ายหนึ่งสามารถพิสูจน์ข้อเท็จจริงให้กับอีกฝ่ายหนึ่งได้ โดยไม่ต้องเปิดเผยข้อมูลจริง เช่น การยืนยันตัวตนโดยไม่ต้องเปิดเผยรหัสผ่าน หรือการยืนยันยอดเงินในบัญชีโดยไม่ต้องบอกรายละเอียดทางการเงิน

หลักการพื้นฐานของ Zero-Knowledge

1. ความสมบูรณ์ (Completeness) – หากคำกล่าวเป็นจริง ฝ่ายที่ตรวจสอบจะสามารถพิสูจน์ได้เสมอ
2. ความถูกต้อง (Soundness) – หากคำกล่าวเป็นเท็จ จะไม่มีทางที่ผู้โกหกจะหลอกผู้ตรวจสอบได้
3. ความเป็นศูนย์ข้อมูล (Zero-Knowledge) – ผู้ตรวจสอบจะได้รับเฉพาะผลลัพธ์ของการพิสูจน์โดยไม่ทราบข้อมูลต้นทาง

ประโยชน์ของ Zero-Knowledge

• รักษาความเป็นส่วนตัวของผู้ใช้ – ไม่ต้องเปิดเผยข้อมูลสำคัญให้กับบุคคลที่สาม
• ลดความเสี่ยงจากการรั่วไหลของข้อมูล – แม้ว่าแฮกเกอร์จะเข้าถึงข้อมูลได้ ก็จะไม่สามารถเข้าใจหรือใช้งานข้อมูลได้
• เสริมความปลอดภัยในการทำธุรกรรมดิจิทัล – ใช้กันอย่างแพร่หลายในบล็อกเชนและระบบชำระเงินออนไลน์

การเปรียบเทียบ Zero Trust กับ Zero-Knowledge

ความแตกต่างหลัก

• Zero Trust: เน้นการป้องกันการเข้าถึงที่ไม่ได้รับอนุญาตผ่านการตรวจสอบและควบคุมการเข้าถึง
• Zero-Knowledge: เน้นการปกปิดข้อมูลโดยไม่ต้องเปิดเผยรายละเอียด

ข้อดีและข้อเสีย

Zero Trust และ Zero-Knowledge สามารถทำงานร่วมกันได้หรือไม่ ?

การผสานรวมของทั้งสองแนวคิด

Zero Trust และ Zero-Knowledge สามารถใช้ร่วมกันเพื่อสร้างระบบความปลอดภัยที่สมบูรณ์แบบ โดย Zero Trust ป้องกันการเข้าถึงที่ไม่ได้รับอนุญาต ขณะที่ Zero-Knowledge ปกป้องความเป็นส่วนตัวของข้อมูล

ข้อดีของการใช้ร่วมกัน

• เพิ่มความปลอดภัยทั้งในระดับเครือข่ายและข้อมูล
• ลดความเสี่ยงจากการโจมตีและการรั่วไหลของข้อมูล

อนาคตของ Zero Trust และ Zero-Knowledge

แนวโน้มในอนาคต

• การใช้ AI ใน Zero Trust – วิเคราะห์พฤติกรรมของผู้ใช้เพื่อเพิ่มความแม่นยำในการตรวจจับภัยคุกคาม
• การนำ Blockchain มาผสานกับ Zero-Knowledge – ช่วยเสริมความปลอดภัยของธุรกรรมดิจิทัล

คำถามที่พบบ่อย (FAQs)

• Zero Trust กับ Zero-Knowledge อันไหนปลอดภัยกว่ากัน ? – ขึ้นอยู่กับการใช้งาน หากต้องการควบคุมการเข้าถึง ให้ใช้ Zero Trust แต่หากต้องการปกป้องความเป็นส่วนตัว ให้ใช้ Zero-Knowledge
• Zero-Knowledge ใช้กับ Blockchain ได้อย่างไร ? – ใช้ Zero-Knowledge Proof เพื่อพิสูจน์ความถูกต้องของธุรกรรมโดยไม่ต้องเปิดเผยข้อมูลจริง
• Zero Trust มีข้อเสียอะไรบ้าง ? – ต้องมีการตรวจสอบตลอดเวลา อาจทำให้เกิดภาระด้านการประมวลผล
• Zero Trust และ Zero-Knowledge สามารถใช้ร่วมกันได้หรือไม่ ? – ได้ และเป็นแนวทางที่ช่วยเสริมสร้างความปลอดภัยให้มีประสิทธิภาพมากขึ้น

ที่มา : duo.com